خیار دریایی و کاربرد آن

خیار دریایی گروه بزرگی از آبزیان را تشكیل می دهد و از نظر رده بندی جزء راسته خارپوستان و رده خیاران دریایی است . این جاندار بدنی چرم مانند دارد و بیشتر در كف دریاها زندگی می كند و نامگذاری آن به خاطر شكل خیار مانند آن است .
خیار دریایی حیوان خزنده ای است كه به آسانی روی گل سنگها یا صخره ها می خزد و تكه های غذا را توسط مایع چسبناكی كه از دستهایش ترشح می شود از محیط اطراف خود جمع كرده و مصرف می كند .
📌بیش از ۱۴۰۰ گونه خیار دریایی شناسایی شده كه جزء سه خانواده مهم هستند .
۱) Holothuriidae
۲) Stichopotidae
۳) Cucumariidae
📌 جنسهای این خانواده عبارتند از :
🔹Holothuria
🔹Stichopus
🔹Cucumaria
پراكنش این گونه ها بیشتر در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری می باشد و حدود ۲۸ گونه از این آبزی خوراكی هستند كه در سواحل سیستان و بلوچستان ایران بیشتر گونه Holothuria موجود می باشد .
خیار دریایی گونه آبزی با ارزشی است كه علاوه بر برخورداری از پروتیین كافی و ارزش غذایی بالا ( پروتئین ۵۵ % – چربی ۲% ) در درمان بسیاری از بیماریها و صنعت دارو سازی مورد استفاده قرار می گیرد .
خیار دریایی در كشورهای جنوب شرقی آسیا از جمله چین ، تایوان ، تایلند ، اندونزی ، كره ، فیلیپین و دیگر كشورهای شرق آسیا از اهمیت خاصی برخوردار است .
در بین این كشورها چین به عنوان بزرگترین تولید كننده ، مصرف كننده و وارد كننده خیار دریایی به شمار می رود . در طب سنتی این كشور ، از خیار دریایی برای تسویه خون ، درمان بیماریهای كلیوی و نیز بیماریهای پوستی استفاده می شود . مصرف سالیانه این آبزی در كشور چین ۱۲۰۰۰ – ۱۰۰۰۰ تن وزن خشك شده آن است .
این محصول به دو صورت تازه و خشك شده ، فرآوری و مصرف می شود و در چین یكی از محبوب ترین غذاهای دریایی محسوب می شود .
از آنجا كه این آبزی با ارزش از طرفداران زیادی برخوردار می باشد ، روی آوردن به صنعت تكثیر و پرورش آن به صورت تك گونه ای و یا چند گونه ای با سایر آبزیان انكار ناپذیر می باشد .
از این رو بسیاری از كشورهای فوق الذكر در امر تكثیر و پرورش آن دارای تجربیات ، قدمت و سابقه ای چندین ساله می باشند لذا با توجه به موارد فوق و دلایل ذیل روی آوردن به صنعت تكثیر و پرورش این آبزی می تواند اقتصادی بوده ضمن تولید یك محصول جدید به صنعت ورشكسته تكثیر و پرورش میگو كمك نماید .
🔹 ارز آوری بودن آن ( هر كیلو گرم ۸/۲ دلار )
🔹استفاده از غذاهای ارزان قیمت در صنعت پرورش آن ( دیتریتها ) تنوع گونه ای و رشد نسبتا” سریع آن 
🔹 تراكم پذیر بودن آن
🔹 سموم به دست آمده از دستگاه ایمنی خیار دریایی دارای خواص ضد ویروسی ، ضد تومور و ضد بارداری است
🔹 وجود ذخایر قابل توجه در سواحل جنوبی كشورمان
🔹 تكثیر آسان و كم هزینه آن
🔹 امكان كشت و پرورش آن با سایر آبزیان دیگر از جمله میگو
🔹 كاهش بار آلی بستر محیط استخر ( در پرورش با میگو ) به واسطه تغذیه از مواد آلی و پسماند های غذایی به جای مانده از میگو باعث افزایش كیفیت محصول
🔹 دامنه تحمل رنج وسیعی از تغییرات فاكتورهای آب از جمله شوری و دما و همچنین  استفاده از آن در غذا و دارو 

خیار دریایی

📌مشخصات ظاهری :
🔹 بدن لوله ای شكل ، كه طول آن ۲۰ تا ۴۰ سانتی متر و عرض آن ۳ تا ۶ سانتی متر می باشد .
🔹 بدن در برش عرضی چهار گوش است ، قسمت شكمی صاف بوده و پاهای لوله ای شكل در سه ردیف طولی نامنظم روی آن قرار گرفته است .
🔹 پشت آن بر آمده و در ۴ تا ۶ ردیف دارای برجستگیهای كوچك نامنظم می باشد .
🔹دهان قدامی و و متمایل به پشت است .
🔹 یك ناحیه بر آمده در پشت دهان به نام گونوفر ( منفذ تناسلی ) وجود دارد .
📌ارزش غذایی :
چین یكی از ابتدایی ترین كشورهایی است كه خیار دریایی در آن به مصرف رسیده است. خیار دریایی به عنوان غذایی با درصد پروتئین بالا فاقد كلسترول شناخته شده است .
همچنین غذایی مقوی و نیرو بخش می باشد . بر اساس آنالیز آزمایشگاهی در صد گرم وزن بدن خیار دریایی از گونه Stichopus japanicus ۷۶ % آب ، ۲۱% پروتئین ، ۳/۰ % چربی ، ۱ % كربوهیدرات ، ۱/۱ % خاكستر ، ۱۱۸ میلی گرم كلسیم ، ۲۲ میلی گرم فسفر و ۴/۱ میلی گرم آهن دیده می شود .
در هر كیلو گرم وزن خشك خیار دریایی گونه Stichopus japanicus ۶ گرم ید موجود می باشد . محتویات روده آن شامل ۴۹/۷۲ % آب ، ۸۶/۸ % پروتئین خام ، ۶۸/۲ % چربی و ۷۸/۱۵ % خاكستر است 
📌 ارزش دارویی :
در كشور چین و از زمان پادشاهان سلسله Ming از خیار دریایی به عنوان دارویی مفید و موثر استفاده می كردند . خیار دریایی گونه Stichopus japanicus در درمان بیماریهای كلیوی ، یبوست ، سل ریوی ، كم خونی ، دیابت و … موثر است .
احشاء آن در درمان صرع و روده آن التیام بخش دردهای معده و زخم اثنی عشر است.
طبق تحقیق پزشكی به عمل آمده بافتهای پیوندی ، پوست ، غشاء حفره بدن و كوریوم داخلی غده لوله ای خیار دریایی گونه Stichopus japanicus دارای تركیبات موكوپلی ساكارید می باشد كه می تواند تاثیر زیادی روی رشد ، بهبود بیماری التهاب ، شكل استخوان بندی ، پیش گیری از پیر شدگی بافتها و بیماری تصلب شراین داشته باشد .
به علاوه موكوپلی ساكارید اثر گسترده ضد سرطان دارد .
به نظر می رسد تزریق داخل وریدی یا داخل بطنی این دارو تومورهای ۱۸۰ S و s ۳۷ كه به صورت آزمایشی در بدن قرار گرفته را تحت تاثیر قرار می دهد .
آن همچنین در یك زمان اثرات شدیدی روی بافتهای جانبی خود دارد .
هولوتوكسین استخراج شده از خیار دریایی اثر آنتی مایسین دارد ( ضد آماسهای عصبی ) ، همچنین این دارو می تواند با غلظت ۲۵ – ۲۵/۶ ( میكروگرم درمیلی لیتر ) می تواند روی قارچها هم اثر منفی داشته باشد . بنابر این گونه های شناسایی شده كه همانند گونه Stichopus japanicus دارای خواص دارویی هستند عبارتند :
🔹St.varegatus
🔹 St.chloronotus
🔹 St. thelenota ananas jeager
🔹 St. bohadschia arugus jea

جهت اطلاعات بیشتر و تهیه محصولات با ما در تماس باشید.